Có bao nhiêu cách dạy trẻ song ngữ?

Song ngữ được hiểu đơn giản là khả năng giao tiếp và sử dụng thành thạo hai ngôn ngữ. Thời điểm lý tưởng để trẻ bắt đầu học song ngữ thường rơi vào giai đoạn từ 2 đến 6 tuổi. Mặc dù mục tiêu cuối cùng hướng đến vẫn là giúp trẻ tiếp cận và lĩnh hội ngôn ngữ. Song ngữ là quá trình trẻ tiếp nhận  ngôn ngữ hàng ngày thay vì chỉ dừng lại ở việc xem nó như một môn học đơn thuần.

Các phương pháp dạy trẻ song ngữ

Hiện nay có khá nhiều phương pháp dạy song ngữ cho trẻ. Mỗi phương pháp có những ưu nhược điểm khác nhau và phù hợp với từng đối tượng trẻ nhất định. Light Up English sẽ cung cấp cho ba mẹ cái nhìn toàn diện về từng phương pháp và cách áp dụng vào quá trình học. Từ đó, giúp trẻ tiến bộ nhanh chóng và gặt hái được nhiều thành công trên hành trình chinh phục song ngữ.

Mỗi người một ngôn ngữ – One person, one language

Với phương pháp này, mỗi người sẽ phụ trách giao tiếp, dạy trẻ bằng một ngôn ngữ khác nhau. Chẳng hạn, ba sẽ nói chuyện với con bằng tiếng Việt còn mẹ sẽ nói bằng tiếng Anh. Qua việc phân chia rõ ràng như vậy, trẻ sẽ được tiếp xúc với cả hai ngôn ngữ một cách rõ ràng. Để tạo một môi trường giao tiếp tự nhiên cho trẻ, ba mẹ hãy sử dụng ngôn ngữ đã chọn trong mọi hoạt động hàng ngày, từ việc đọc sách, chơi trò chơi đến các cuộc trò chuyện bình thường. Sự kiên trì trong việc thực hiện phương pháp này sẽ giúp trẻ dần làm quen và trở nên thành thạo.

Phương pháp này có ưu điểm là trẻ sẽ được tiếp xúc với cả hai ngôn ngữ thường xuyên trong cuộc sống. Nếu ba mẹ thực hiện đúng cách, trẻ sẽ có thể chuyển dịch hai ngôn ngữ một cách tự nhiên, nhận biết được khi nào cần dùng tiếng Anh và khi nào là tiếng mẹ đẻ. 

Tuy nhiên, nếu ba mẹ không thông thạo ngôn ngữ thứ hai và có sự nhất quán không cao, việc hỗ trợ trẻ học tập sẽ trở thành một thách thức. Với trẻ đến độ tuổi đi học mẫu giáo và cấp 1, khi môi trường xung quanh đều sử dụng tiếng mẹ đẻ, trẻ sẽ có xu hướng sử dụng ngôn ngữ đó nhiều hơn. Trong trường hợp này, ba mẹ cần điều chỉnh phương thức học, tăng cường giao lưu tiếng Anh với con hơn tại nhà hơn để giữ cho ngôn ngữ này luôn hiện diện trong cuộc sống của trẻ.

Phân chia ngôn ngữ theo thời gian và địa điểm – Time and Place

Để thực hiện phương pháp này, ba mẹ cần lên kế hoạch cho trẻ nói ngôn ngữ cụ thể vào những khoảng thời gian nhất định trong ngày. Ví dụ, buổi sáng trẻ sẽ nói tiếng Anh, và buổi chiều sẽ sử dụng tiếng Việt. Đối với phân chia theo địa điểm, phụ huynh có thể quy định các khu vực khác nhau cho từng ngôn ngữ. Ví dụ, khu vực học bài sử dụng tiếng Anh và khu vui chơi sử dụng tiếng Việt. 

Nếu phương pháp này được thực hiện liên tục và đủ lâu, trẻ sẽ dần quen thuộc với việc phân biệt giữa các thời gian và địa điểm, từ đó hạn chế nhầm lẫn. Ba mẹ cũng có thể chủ động lên kế hoạch cho từng thời gian và địa điểm phù hợp với khả năng của mình. 

Tuy vậy, trong giai đoạn đầu, sẽ có đôi lúc trẻ bị quên và nhầm lẫn giữa các thời gian và địa điểm. Vì vậy, ba mẹ cần nhẫn nại và kiên trì duy trì phương pháp này hàng ngày. Để mang lại hiệu quả rõ rệt, ba mẹ cũng cần chú ý đến việc chuẩn bị tài liệu và môi trường học phù hợp cho hai ngôn ngữ, tránh tạo áp lực cho trẻ và chính mình. 

Sử dụng ngôn ngữ phụ ở nhà – Minority language at home

Ở nhà, ba mẹ sẽ chủ động sử dụng ngôn ngữ phụ (tiếng Anh) để giao tiếp với con. Ngôn ngữ chính (tiếng Việt) sẽ được sử dụng ở môi trường bên ngoài như trường học của con hay nơi công cộng.

Giống như việc học ngôn ngữ mẹ đẻ, khi trẻ được tiếp xúc với ngôn ngữ thứ hai từ nhỏ trong môi trường gia đình, trẻ sẽ tiếp thu thoải mái và dễ dàng hơn. Cách áp dụng này không khiến trẻ bị gò bó trong một môi trường nhất định, cũng như được tiếp xúc với ngôn ngữ thứ hai một cách tự nhiên và thường xuyên trong cuộc sống. 

Để việc học tiếng Anh tại nhà của trẻ trở nên thú vị hơn, phụ huynh nên kết hợp nhiều loại tài liệu khác nhau như sách, đồ chơi, video và các hoạt động thực tế vào quá trình học.

Kết hợp ngôn ngữ một cách tự nhiên – Natural mixing language method

Đặc trưng của phương pháp này là sự linh hoạt, ba mẹ có thể nói chuyện với trẻ mà không cần bất kỳ sự chuẩn bị hay lên lịch cụ thể từ trước. Cũng chính vì vậy mà nó đòi hỏi ba mẹ phải sử dụng tốt cả hai ngôn ngữ để có thể chuyển đổi linh hoạt trong mọi tình huống giao tiếp với con. 

Cách tiếp cận tự nhiên nhiên này giúp cả phụ huynh và trẻ không bị căng thẳng hay áp lực. Nó phù hợp với những gia đình mà cả ba và mẹ đều thông thạo hai ngoại ngữ và có thể thay phiên vai trò của nhau khi người kia bận.

Nếu ba mẹ không chú ý đến việc cân bằng hợp lý cả hai ngôn ngữ, trẻ sẽ rất dễ rơi vào trường hợp thích ngôn ngữ này hơn ngôn ngữ kia. Bởi vậy, ba mẹ cần chú ý theo dõi và điều chỉnh ngay khi trẻ có dấu hiệu ưa thích một ngôn ngữ hơn ngôn ngữ còn lại bằng việc tạo ra những hoạt động thú vị và hấp dẫn để thu hút trẻ. 

Những điều ba mẹ cần lưu ý khi dạy trẻ song ngữ

Không có phương pháp tốt nhất, chỉ có phương pháp phù hợp nhất

Thực tế là, mọi phương pháp dạy trẻ song ngữ đều có những ưu điểm và nhược điểm nhất định. Nuôi dạy trẻ song ngữ còn là một hành trình dài và tốn nhiều công sức. Bởi vậy, ba mẹ cần xem xét và thử nghiệm từng phương pháp rồi dần dần điều chỉnh để tìm ra được phương pháp phù hợp nhất với con. 

Xem thêm: Không có phương pháp học Tiếng Anh nào hoàn hảo

Linh hoạt điều chỉnh phương pháp tùy vào tình hình phát triển của trẻ

Sau một thời gian áp dụng, nếu ba mẹ nhận thấy phương pháp đó không còn phù hợp với sự phát triển của trẻ đối. Đó là lúc ba mẹ cần cân nhắc đến việc thay đổi sang một phương pháp khác để đỡ tốn kém thời gian và công sức mà vẫn không đem lại kết quả xứng đáng.

Người dạy trẻ song ngữ phải có vốn tiếng Anh đủ vững

Đây là một yếu tố vô cùng quan trọng, ảnh hưởng lớn tới chất lượng học tập của trẻ. Nếu người dạy trẻ phát âm sai, sẽ ảnh hưởng tới khả năng phát âm của trẻ và gây khó khăn khi sửa lại sau này.

Có thể kết hợp hai phương pháp với nhau trong cùng một thời điểm

Ba mẹ không cần quá cứng nhắc khi áp dụng các phương pháp dạy song ngữ với trẻ. Thậm chí ba mẹ vẫn có thể linh động kết hợp hai phương pháp nào đó với nhau nếu việc này giúp ích và phù hợp với trẻ. 

Luôn nhẫn nại khi dạy con song ngữ

Dạy con song ngữ là một hành trình dài và gian nan. Ba mẹ cần xác định điều này ngay từ đầu. Chặng đường đầy chông gai này cần sự phối hợp và cố gắng từ cả hai phía. Trẻ con còn nhỏ và rất dễ bị xao nhãng. Bởi vậy ba mẹ hãy luôn kiên nhẫn và dịu dàng khi đồng hành cùng trẻ trên con đường chinh phục song ngữ.

Xem thêm: Bí quyết giúp con học Tiếng Anh nhàn hơn

Chương trình Jolly Phonics – Giải pháp hỗ trợ trẻ học song ngữ hiệu quả

Jolly Phonics là một chương trình giảng dạy đọc-viết Tiếng Anh hàng đầu đến từ Anh Quốc. Với cách tiếp cận đa giác quan, chương trình giúp trẻ trau dồi kiến thức thông qua các hoạt động vui nhộn và đầy tính tương tác.

Phát triển kỹ năng đọc và viết

Với Jolly Phonics, trẻ được dạy cách phát âm từng âm và cách kết hợp chúng để tạo thành từ. Việc này giúp trẻ hình thành khả năng nhận diện âm tương ứng với chữ cái của cả hai ngôn ngữ. Kỹ năng đọc viết được phát triển song song tạo nền tảng vững chắc cho việc học tập sau này của trẻ. 

Nâng cao kỹ năng nghe và phát âm

Việc trẻ học về âm (sounding) là cực kỳ quan trọng. Vì trong Tiếng Anh, tên và âm của chữ cái khác nhau. Vì vậy nếu bỏ qua phần học về âm (sounding), trẻ sẽ rất dễ nhầm lẫn khi học song song Tiếng Anh – Tiếng Việt.  

Vì chú trọng học từ gốc (học về âm) nên Jolly Phonics rất chú trọng vào việc luyện phát âm chuẩn cho trẻ. Nhờ đó, kỹ năng nghe và nói tiếng Anh của trẻ sẽ dần dần cải thiện và tiến bộ. 

Xây dựng sự tự tin, chủ động

Jolly Phonics không chỉ giúp trẻ mở rộng vốn từ vựng mà còn khơi dậy sự tò mò và sáng tạo của trẻ. Con tự tin, tự lập đọc to và có thể viết tự do theo ý hiểu của mình. Jolly Phonics khích lệ trẻ khám phá thế giới ngôn ngữ, chủ động trong việc học hỏi và so sánh giữa hai ngôn ngữ, hình thành sự tự chủ trong học tập.

Xem thêm: Lộ trình học Tiếng Anh bài bản của một em bé song ngữ

Kết luận

Thông qua bài viết này, mong rằng ba mẹ đã có cái nhìn rõ ràng hơn về các phương pháp dạy song ngữ cho trẻ. Phụ huynh nên cân nhắc kỹ lưỡng để chọn ra phương pháp phù hợp nhất với nhu cầu và hoàn cảnh gia đình. Và ba mẹ hãy giúp trẻ được học Jolly Phonics – hướng tiếp cận mới giúp xây dựng nền tảng Tiếng Anh vững chắc, từ đó giúp trẻ chinh phục cả hai ngôn ngữ.

• Trung tâm anh ngữ Light Up
• Hotline: 0929.822.688
• Fanpage: https://www.facebook.com/LightUp86 
• Group: https://www.facebook.com/groups/jollyphonicssuekid
• TikTok: https://www.tiktok.com/@jollyphonicsvietnam_
• YouTube: https://www.youtube.com/@lightup86
• Email: Tienganhsuekid@gmail.com